پول مجازی یا پول رمزنگاری شده (Cryptocurrency) واحد پولی است که خارج از نظام متداول بانکی و براساس فناوری بلاک چین ضرب شده و به جریان درمی آید. این نوع از پول با وجود فرصت ها و قابلیت های متفاوتی که برای کاربران به همراه دارد، ریسک های جدی نیز متوجه ذینفعان مختلف نظام های مالی و پرداخت از جمله مشتریان، ارائه دهندگان خدمات پرداخت، نهادهای نظارتی و حاکمیتی و پذیرندگان نموده است. نهاد حاکمیتی بانکداری اتحادیه اروپا مجموعه ای از ریسک های کلیدی پول مجازی را شناسایی نموده است. در بخش اول، ریسک های مترتب به کار ارائه گردید. در این نوشتار ریسک های مرتبط با نهادهای نظارتی و حاکمیتی و همچنین پذیرندگان بررسی شده است.
پول‌شویی و تروریسم
- افراد مجرم می‌تواند سوابق و ردپای خود را در تبادل حفظ کنند چرا که معاملات می‌تواند به صورت ناشناس انجام شود.
- افراد مجرم می‌توانند سوابقی از خود به جای نگذارند چون معاملات بسیار سریع و در سطح بین‌المللی انجام می‌شود.
- مجرمان از سیستم پول مجازی برای انتقال وجوه با اهداف خرابکارانه بهره می‌جویند.
- افراد فعال در تبادل و انتقال پول از جمله Minerها و مبادله‌گران با افراد مجرم در اجرای اهداف غیرقانونی‌شان همکاری کنند.
جرایم مالی
- مجرمان با استفاده از پول مجازی از قوانین از جمله تحریم‌های اقتصادی و قوانین مالیاتی عدول کنند.
- سازمان‌های مجرم از پول مجازی برای انجام تبادلات درون سازمانی و یا بین سازمانی استفاده کنند تا ردپایی از این تبادلات در سیستم‌های مالیاتی و قانونی مشاهده نشود.
- ورود به عرصه فعالیت‌های خرابکارانه با استفاده از پول مجازی ساده‌تر و مناسب‌تر است.
- پول مجازی در حوزه‌هایی مانند هک کردن و دزدیدن کیف پول الکترونیکی و دستکاری تبادلات، زمینه‌ای جذاب برای فعالیت افراد مجرم است.
- مجرمان می‌توانند حتی خود یک نوع از پول مجازی را برای انجام مبادلات خود طراحی و اجرا کنند.
- افراد با نیت فرار مالیاتی می‌توانند از این سیستم کسب درآمد نموده و از ابراز آن اجتناب کنند.
نظام‌‌های پرداخت
- ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت که همزمان از پول حقیقی و مجازی در خدمات پرداخت استفاده می‌کنند به دلیل غیرقانونی شدن پول مجازی می‌توانند با زیان روبرو شوند.
- ارائه‌دهندگانی که از هر دو نوع پول در خدمات استفاده می‌کنند ممکن است را ریسک نقدینگی روبرو شوند.
- ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت در زمانی که تراکنش‌های پول مجازی به درستی انجام نشود، می‌توانند با ریسک شهرت تجاری روبرو شوند.
- در زمانی که دارایی‌های پول مجازی توقیف شده و یا در انتشار با تاخیر روبرو شوند، فعالان خدمات پرداخت می‌توانند متضرر شوند.
شهرت و اعتبار
- سیاست‌گذار در نظر دارد تا مقررات پول مجازی را تنظیم کند، لیکن رویکرد مورد نظر برای سیاست‌گذاری در عمل با شکست روبرو می‌شود.
- قانونگذار، قوانین پول مجازی را تنظیم نمی‌کند. لیکن تعاملات بین موسسات مالی قانونی با پول مجازی، مشکلاتی را ایجاد می‌کند.
قانون
- در زمان تنظیم مقررات، در نظر گرفتن قراردادها و تبادلات جاری و گذشته ضروری است چرا که قوانین جدید ممکن است فعالیت‌های گذشته را غیرقانونی نماید.
- رقابت در بازار در صورتی‌که قوانین پول مجازی نسبت به قوانین پول واقعی ملایم‌تر و سهل‌تر باشند، نوعی دوگانگی در بازار بین این دو گزینه پرداخت ایجاد می‌شود. در این صورت نوعی رقابت غیرسالم بین ارائه‌دهندگان خدمات این دو نوع ابزار پرداخت شکل می‌گیرد.
- اگر مقررات تبیین شده برای پول مجازی بیش از حد سخت‌گیرانه و مفصل باشد، قانونگذار ورود فعالان جدید به بازار را محدود می‌سازد. این عامل باعث محدود شدن خلاقیت، نوآوری و رقابت در این بازار جدید خواهد شد.
حاکمیت
-
- اگر پول مجازی به عنوان ابزار پرداخت بسیار متداول شود، بانک مرکزی به عنوان یگانه مرجع تنظیم مقررات و پایش بازارهای پولی جایگاه و قدرت خود را از دست خواهد داد.